Rhannu Cymraeg English

Diogelu plant lle mae pryderon ynghylch ymddygiad rhywiol niweidiol

CANLLAW YMARFER CYMRU GYFAN

Wedi ei ddiweddaru ddiwetha': Chwefror 2021

I’w ddefnyddio ar y cyd â Gweithdrefnau Diogelu Cymru

I bwy mae’r canllaw ymarfer hwn?

Mae'r canllaw hwn yn bennaf ar gyfer ymarferwyr sy'n gweithio gyda phlant (hyd at 18 oed). Mae hyn yn cynnwys y rhai sy'n gweithio ym meysydd blynyddoedd cynnar, gofal cymdeithasol, addysg, iechyd, yr heddlu, troseddau ieuenctid a gwasanaethau cymorth i bobl ifanc, cymunedol a theuluol (gan gynnwys y trydydd sector), gofal maeth a gofal preswyl.

Beth yw diben y canllaw hwn?

Mae pawb sy’n dod i gysylltiad â phlant a phobl ifanc yn gyfrifol am ddiogelu’r plant hynny.

Mae Gweithdrefnau Diogelu Cymru yn cefnogi unigolion ac asiantaethau ledled Cymru i ddeall eu rolau a’u cyfrifoldebau o ran cadw plant ac oedolion yn ddiogel. Maent yn cefnogi agwedd gyson at arfer a gweithdrefnau diogelu.

Mae'r canllaw arfer hwn yn darparu gwybodaeth ychwanegol am ymatebion diogelu pan fo pryderon ynghylch Ymddygiad Rhywiol Niweidiol (YRhN). Dylid ei ddefnyddio ar y cyd â Gweithdrefnau Diogelu Cymru.

Dylai trefniadau diogelu effeithiol ym mhob awdurdod lleol gael eu tanlinellu gan ddau brif egwyddor:

Mae sawl mater sy’n gyffredin ym mhob un o’r canllawiau arfer diogelu a rhai sy’n benodol i’r mater diogelu sy’n cael ei ystyried:

Diffiniadau

Gellir diffinio ymddygiadau rhywiol niweidiol (YRhN) fel: ymddygiad rhywiol a fynegir gan blant a phobl ifanc dan 18 oed sy'n amhriodol yn ddatblygiadol, a allai fod yn niweidiol tuag at eu hunain neu i eraill, neu fod yn sarhaus tuag at blentyn, person ifanc neu oedolyn. Mae'r diffiniad hwn o YRhN yn cynnwys ymddygiadau â chyswllt ac ymddygiadau digyswllt (rhagbaratoi, arddangosiaeth, llygadu a thecstio rhywiol neu recordio delweddau o weithredoedd rhywiol drwy ffonau clyfar neu apiau cyfryngau cymdeithasol).

Nid yw'r canllaw arfer hwn wedi'i fwriadu ar gyfer ei ddefnyddio mewn achosion o gydgydsynio, a gweithgarwch rhywiol nad yw'n gamfanteisiol rhwng plant 13-16 mlwydd oed. Nid yw plant dan 13 oed yn gallu rhoi cydsyniad cyfreithiol i weithgarwch rhywiol. Felly, rhaid ystyried unrhyw weithgaredd rhywiol honedig sy'n ymwneud â phlentyn dan 13 oed a phlentyn arall yn unol â Gweithdrefnau Diogelu Cymru a chan gyfeirio at y canllaw ymarfer hwn.

Rhaid ymchwilio'n briodol i honiad o weithgarwch rhywiol nad yw'n gydsyniol yn ymwneud â phlant, hyd yn oed os ydynt o oedran tebyg, yn unol â Gweithdrefnau Diogelu Cymru, beth bynnag fo oedran y plant dan sylw.
Cydsyniad – Yr oedran cydsyniad (oedran cyfreithiol i gael rhyw) yn y DU yw 16 oed. Mae’r cyfreithiau’n bodoli i amddiffyn plant. Nid ydynt yno i erlyn y rhain dan 16 oed sy’n cymryd rhan mewn gweithgareddau rhywiol yn gydsyniol ar y ddwy ochr ond cânt eu defnyddio os yw’r gweithgareddau hyn yn cynnwys camdriniaeth neu gamfanteisio.

I helpu i amddiffyn plant iau mae’r gyfraith yn dweud na all unrhyw un dan 13 oed roi cydsyniad yn gyfreithiol. Mae hyn yn golygu y bydd unrhyw un sy’n cymryd rhan mewn gweithgareddau rhywiol gyda phlentyn sy’n 12 oed neu’n iau yn destun cosbau a nodir yn Neddf Troseddau Rhywiol 2003.

Sail tystiolaeth

Ymateb cymesur

Os oes gan unrhyw asiantaeth sy’n ymwneud â’r plentyn bryderon y gallai fod gan y plentyn anghenion gofal a chymorth na all ei rieni/gofalwyr eu bodloni heb gymorth, dylai geisio cydsyniad y rhieni i atgyfeirio’r plentyn i wasanaeth Gwybodaeth, Cyngor a Chymorth lleol er mwyn asesu ei anghenion.

Pan fo plentyn wedi’i adrodd dan adran 130, rhaid i’r awdurdod lleol ystyried a oes seiliau dros gynnal ymchwiliad dan adran 47 Deddf Plant 1989.

Atodiadau

Mae’r sefydliadau hyn yno i bob plentyn a pherson ifanc yng Nghymru. Dylai ymarferwyr roi gwybod i blant am y sefydliadau hyn a sut gellid cysylltu â nhw.

Meic yw’r llinell gymorth i blant a phobl ifanc hyd at 25 oed yng Nghymru. O gael gwybod beth sy’n digwydd yn eich ardal leol i gael help wrth ymdopi â sefyllfa anodd, bydd Meic yn gwrando hyd yn oed os na wnaiff unrhyw un arall. Ni fyddant yn eich barnu a rhônt wybodaeth, cyngor defnyddiol a chymorth i chi newid pethau. Gallwch:

Gallwch gysylltu â Gwasanaeth Ymchwilio a Chynghori Comisiynydd Plant Cymru sydd am ddim ac yn gyfrinachol. Mae yno fel ffynhonnell gymorth a chefnogaeth os yw plant a phobl ifanc neu’r rhai sy’n gofalu amdanynt yn teimlo bod plentyn wedi cael ei drin yn annheg. Gallwch chi neu eich rhiant/gofalwr:

Mae Childline yn wasanaeth cyfrinachol a phreifat am ddim lle y gall unrhyw un dan 19 oed gael cymorth a chyngor. Mae ar wefan Childline www.childline.org.uk/ dudalennau gwybodaeth a chymorth yn ogystal ag offer i’ch helpu i weithio trwy broblemau ar eich pen eich hun. Os ydych am siarad neu sgwrsio â Childline gallwch:

Os ydych am siarad â Childline yn Gymraeg ewch i www.childline.org.uk/get-support/


1 Hackett, S (2010). Children, young people and sexual violence. In Barter, C and Berridge, D (eds) Children behaving badly? Exploring peer violence between children and young people. London: Blackwell Wiley.

2https://www.nspcc.org.uk/globalassets/documents/publications/harmful-sexual-behaviour-framework.pdf

3http://www.who.int/violence_injury_prevention/resources/publications/en/guidelines_chap7.pdf

4http://www.nota.co.uk/media/1177/c5-steer-and-wareham.pdf

5 Hackett, S., Phillips, J., Masson, H. and Balfe, M. (2013) Individual, family and abuse characteristics of 700 British child and adolescent sexual abusers. Child Abuse Review, 22(4): 232–245.

6 Child Welfare Information Gateway, Issue Brief, November 2009, Understanding the Effects of maltreatment on Brian Development , US Department of Health and Human Services

7 A Joint Inspection by HMI Probation, Care and Social Services Inspectorate Wales, Care Quality Commission, Estyn, Healthcare Inspectorate Wales, HMI Constabulary, HMI Prisons and Ofsted (2013) Examining Multi-agency Responses to Children and Young People who sexually offend: A joint inspection of the effectiveness, Criminal Justice Joint Inspection

https://www.justiceinspectorates.gov.uk/prisons/wp-content/uploads/sites/4/2014/04/Children_and_Young_People_who_Sexually_Offend_Thematic_Report_310113_Final.pdf

8 S. Wareham and W.Steer, (2015) Girls Talk : Supporting Girls to Develop Healthy Sexual Relationships , Cardiff: Barnardo’s Cymru

9 Hackett, Simon (2014) Children and young people with harmful sexual behaviours. London: Research in Practice Research in Practice Research Reviews, 15.

Lawrlwythwch y canllaw hwn fel PDF